Đăng ký tài khoản dành cho khách hàng mới
Bạn đã có tài khoản
- Trang chủ
- Bảo quản dược liệu và 6 yếu tố ảnh hưởng liên quan
Bảo quản dược liệu
Dược liệu là những nguyên liệu tự nhiên được dùng để bào chế thuốc. Vì được sử dụng trực tiếp cho bệnh nhân nên dược liệu cần được bảo quản kỹ lưỡng. Dược liệu có thể có nguồn gốc từ thực vật hoặc từ động vật. Nhiều dược liệu quý hiếm như đông trùng hạ thảo khô, nhân sâm tươi cũng cần có phương pháp đặc thù để đảm bảo chất lượng tốt nhất.
Nếu phân theo phương pháp bào chế thì dược liệu có thể phân thành thuốc y học cổ truyền( thuốc thang), y học hiện đại ( viên nén) và thực phẩm chức năng
Thông thường dược liệu được bảo quản bằng phương pháp sấy khô. Để chất lượng dược liệu được giữ tốt nhất thì quá trình phơi sấy phải được làm khô đến độ thủy phân an toàn.
Xem thêm
Bảo quản dược liệu bằng phương pháp dùng gói hút ẩm
Gói hút oxy là gì và có công dụng bảo quản ra sao
Một số phương pháp sấy khô bảo quản dược liệu
Phơi nắng trên sân
Bảo quản dược liệu bằng cách phơi trên sân được ứng dụng khá phổ biến tại các nhà vườn hoặc tại các nơi thu hoạch thuốc tại Việt Nam. Sân phơi chỉ cần sạch sẽ và đủ rộng là có thể thực hiện được. Phương pháp phù hợp cho các loại dược liệu rẻ tiền.
Phơi trong bóng râm
Thường áp dụng với dược liệu dễ hỏng, dễ biến màu, có tinh dầu. Đối với các dược liệu quý thì có thể phơi trên giàn, tránh ruồi, nhặng.
Sấy khô bằng thiết bị
Ngoài phương pháp phơi khô tự nhiên thì các đơn vị có thể chủ động sấy khô bằng các loại máy chuyên dụng như lò sấy, tủ sấy.
Trước khi sấy, dược liệu cần được làm sạch và phân loại trước. Mỗi loại dược liệu cần điều chỉnh một nhiệt độ thích hợp.
Riêng các dược liệu chứa tinh dầu, hoạt chất thì nên sấy ở nhiệt độ dưới 40 độ C
6 yếu tố liên quan đến quá trình bảo quản dược liệu
Nhiệt độ
Nhiệt độ lý tưởng nhất là 25 độ C. Nhiệt độ cao sẽ làm cho tinh dầu bên trong bị bay hơi đi, làm tính năng của dược liệu bị kém đi. Nhiệt độ cao cũng làm dược liệu dễ lên men và phát triển nấm mốc, sâu bọ. Do đó kho bảo quản và lưu trữ dược liệu cần được thiết kế thông thoáng, đúng quy cách. Nếu cần thiết có thể trang bị thêm điều hòa nhiệt độ cho kho. Và cần phải có kế hoạch đảo kho, thông gió khi cần.
Độ ẩm
Được mệnh danh là tác nhân chính ảnh hưởng xấu đến dược liệu. Độ ẩm thấp hay cao đều gây ra những tiêu cực lớn cho dược liệu. Độ ẩm thấp sẽ làm dược liệu quá khô, mất hết phần tinh dầu. Độ ẩm quá cao lại làm dược liệu xuất hiện nấm, mốc xanh, sâu bọ.
Bên cạnh đó thì độ ẩm cho mỗi loại dược liệu cũng có sự khác biệt. Độ ẩm chung thông thường là từ 60 đến 65 %. Để phòng tránh độ ẩm cao thì trước khi xây kho cần xây tránh nơi gần nguồn nước như ao, hồ, kênh, rạch. Kho cũng cần lắp đặt các thiết bị để chủ động hạ thấp độ ẩm khi cần thiết.
Dược liệu cũng cần có độ thủy phân an toàn cho từng loại ( hạt là 8-10%; hoa lá, vỏ cây là 10-12%; hoa lá và dược liệu có đường là 12-15%). Cần phải có kế hoạch đảo kho, phơi sấy và thông gió. Nên sử dụng thêm các thùng kín với các gói chống ẩm silicagel để chống mốc cho dược liệu.
Nấm mốc
Nấm mốc rất dễ xâm nhập và phát sinh trên dược liệu nếu hội tụ đủ các điều kiện như nhiệt độ cao và độ ẩm cao. Nấm mốc sẽ sinh ra các loại acid hữu cơ kèm với các độc tố sẽ tích trữ vào dược liệu làm giảm chất lượng thậm chí hây hư hỏng hoàn toàn.
Vì vậy cần thường xuyên kiểm tra để phát hiện nấm mốc. Nên xử lý ngay và có kế hoạch dùng sớm.
Côn trùng
Trong quá trình thu gom dược liệu, côn trùng hoặc trứng của chúng có thể sẽ bị lẫn vào. Chúng sẽ phát sinh nhanh chóng và biến dược liệu thành món ăn ngon của chúng.
Trong quá trình lưu trữ dược liệu nên kiểm tra thường xuyển, vừa phòng nấm mốc và vừa phòng sâu bọ. Nếu phát hiện cần kịp thời xử lý bằng cách xông sinh, xông cloropicrin hoặc bằng cách đơn giản như phơi, sấy.
Bao bì đóng gói
Thông thường dược liệu với số lượng lớn rất khó đóng gói. Nên phân nhỏ ra để công tác đóng gói được dễ hơn. Bao bì đóng gói cần đảm bảo vệ sinh an toàn của yêu cầu ngành dược. Nên chọn loại thích hợp nhất với dược liệu cần đóng gói.
Thời hạn
Chất lượng của dược liệu cũng sẽ bị ảnh hưởng nhiều bởi thời gian lưu trữ bảo quản. Dược liệu cũng giống như thực phẩm, có hạn sử dụng nhất định. Mặc dù có được bảo quản tốt đi chăng nữa thì dược liệu vẫn sẽ có chất lượng đi xuống nếu bảo quản càng lâu. Vì vậy các đơn vị kinh doanh cần có kế hoạch mua bán nhanh chóng để tránh bị thiệt hại do lưu trữ dược liệu quá lâu.
Bảo quản nhân sâm tươi, khô
Nhân sâm là loại dược liệu quý hiếm và thường gia đình chúng ta chỉ mua một lượng nhỏ, có nhiều người thường mua thẳng nhân sâm tươi về bảo quản chứ không mua loại khô. Vậy trong trường hợp này nhân sâm nên được tiến hành xử lý ra sao?
Nếu bạn mua loại nhân sâm Hàn Quốc tươi thì có thể bảo quản trong tủ lạnh trong khoảng 2 ttuần. Và thời gian sử dụng chỉ nên từ 2 tuần đổ lại. Các bước tiến hành như sau.
Đầu tiên là tiến hành rửa sạch nhân sâm, sau đó đặt nhân sâm tươi vào hộp nhựa hoặc túi nilong có lỗ. Tiếp theo chúng ta cần xếp nhân sâm vào một hộp lớn cùng với một lớp rêu để giữ ẩm. Với cách này thì ban đã có thể bảo quản nhân sâm với chất lượng tốt trong 1 tuần
Hoặc bạn cũng có thể sấy khô nhân sâm sau đó sử dụng gói hút ẩm. Với cách này bạn có thể bảo quản nhân sâm được lâu hơn.
Bảo quản đông trùng hạ thảo
Đông trung hạ thảo cũng có hai dạng khô và tươi. Dạng tươi sẽ khó bảo quản hơn tuy nhiên sẽ có hương vị và giá trị dinh dưỡng ở mức tốt nhất. Trong trường hợp sử dụng ít thì bạn có thể áp dụng như với cách bảo quản nhân sâm ở phía trên.
Trong trường hợp mua nhiều bạn có thể phơi khô dưới ánh nắng để chúng khô lại. Sau đó bảo quản trong tủ lạnh và thường xuyên kiểm tra để phòng nấm mốc.
Tin Hot Trong Ngày
- Cách tự làm trà vỏ vải vỏ nhãn
- Ba kích bổ tuy nhiên không phải ai sử dụng cũng phù hợp
- Củ nghệ có thể là thần dược cho các bệnh nhân tiểu đường
- Độ ẩm an toàn của dược liệu
- Củ dong có nhiều lợi ích hơn bạn nghĩ
- Uống nước chanh ấm mỗi ngày có lợi ra sao
- Lưu ý gì khi ăn khoai tây
- Phát hiện chủng virus HIV hoàn toàn mới
- Làn da tươi sáng chỉ nhờ cà chua
- 4 thời điểm vàng cung cấp nước cho cơ thể
- Hóa ra dầu cần sa lại có khả năng chống vi khuẩn kháng kháng sinh
- Những lợi ích bất ngờ từ nước ép cần tây
- Điều kì diệu khi uống 1 tách cà phê mỗi sáng?
- Nếu bạn giống những điều sau thì không nên ăn giá đỗ
- Giảm nguy cơ mắc bệnh tim nhờ nước ép cà chua